Jak rozmawiać z cudzoziemcem? Międzykulturowość dla administracji.
Polska przestaje być krajem homogenicznym kulturowo. Już niemal 4 miliony mieszkańców naszego kraju to obcokrajowcy. 1,2 miliona z nich jest zarejestrowane w ZUS jako osoby pracujące, kolejne setki tysięcy poszukują pracy, a ponad 100 tysięcy studiuje na polskich uczelniach. Wśród najnowszych imigrantów dominują przybysze z Ukrainy, Białorusi, Rosji, Kolumbii, Nepalu, Indii, Filipin, Bangladeszu, Uzbekistanu i Gruzji.
W tak zróżnicowanym społeczeństwie zmieniają się wzorce komunikacyjne, modele negocjacji i mediacji, a także modele uczestnictwa w życiu społecznym. Jednocześnie nowi mieszkańcy zanurzeni do tej pory we własnych kulturach zderzają się z takimi zjawiskami jak stereotypy i uprzedzenia, szok kulturowy, czy błędy atrybucyjne.
Część cudzoziemców widzi, słyszy, czuje i komunikuje się w zupełnie odmienny sposób, niż Polacy. Te same gesty, słowa i zachowania mogą zatem oznaczać coś innego, a dodatkowo - część z nich może nie podlegać tym samym wzorcom kognitywnym, którym podlegamy my. Mogą zatem fizycznie nie widzieć pewnych kolorów i nie ulegać niektórym złudzeniom (na których bazują nasze mapy i instrukcje), nie słyszeć pewnych dźwięków. Komunikacja może być zatem utrudniona. Bez świadomości zróżnicowania kulturowego narażamy się na brak obustronnego zrozumienia, niecierpliwość wywołaną brakiem możliwości porozumienia i komunikowania się na responsywnym poziomie.
1
Czego dotyczy szkolenie?
Kompetencje międzykulturowe to umiejętność dostrzegania wpływu kultury na nas samych i na członków innych kultur w danym zakresie działania (komunikacja, relacje zawodowe, negocjacje, obsługa klienta).
Można ją wypracować i ćwiczyć na trzech poziomach: świadomość kulturowa (1), komunikacja międzykulturowa (2), zarządzanie wielokulturowością (3).
2
Informacje organizacyjne
-
Trenerka: dr Joanna Frączek-Broda.
-
Długość szkolenia: w zależności od wybranego formatu szkolenia trwa ono od godziny (webinar) do pięciu dni szkoleniowych.
-
Miejsce szkolenia: szkolenia odbywają się w stacjonarnie, w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie lub w innej wybranej przez klienta lokalizacji lub formule online na wybranej platformie.
-
Uczestnicy: Maksymalna liczba uczestników jest ograniczona wymaganiami formuły szkoleniowej oraz miejscem lub platformą szkoleniową.
-
Webinar (w zależności od wybranej platformy): 50-200 osób.
-
Webinar z sesją Q&A lub webinar interaktywny (w zależności od wybranej platformy): 50 osób.
-
Szkolenie online z elementami warsztatowymi: 24 osoby.
-
Wykład stacjonarny: 60 osób (wyjątkiem są uczelnie).
-
Stacjonarne szkolenie z warsztatem: 24 osoby.
-
Języki szkolenia: polski lub angielski. W razie zapotrzebowania na szkolenie w innym języku możliwe jest wspomaganie szkolenia przez tłumacza.
3
Główny cel szkolenia
Podniesienie kompetencji pracowników obsługujących obywateli państw trzecich w zakresie obsługi klienta wielokulturowego oraz budowania autorytetu urzędnika jako przedstawiciela władz polskich, z którymi styka się cudzoziemiec po przyjeździe do Polski; zwiększenie wrażliwości i podniesienie kompetencji komunikacyjnych w obszarze wielokulturowym i zapoznanie z komunikacją w różnych kulturach „Jak
mówić do cudzoziemców, żeby nas słuchali i jak ich słuchać, żeby wiedzieli, że chcemy im pomóc"- np. jak tłumaczyć cudzoziemcom skomplikowane procedury z elementami mediacji wielokulturowych.
4
Jakie tematy poruszamy?
-
Zróżnicowanie kulturowe wśród klientów administracji.
-
Świadomość międzykulturowa.
-
Głębokie zróżnicowanie w zarządzaniu i komunikacji.
-
Tożsamość kulturowa oraz jej wpływ na komunikację i zarządzanie.
-
Wymiary kultury i ich praktyczne zastosowanie (“wzór na kulturę” - jak zmierzyć kultury i jak wyciągać wnioski dla komunikacji i zarządzania?).
-
Komunikacja międzykulturowa - jak rozmawiać z klientem z odmiennej kultury.
-
Przeszkody w komunikacji;
-
komunikacja werbalna i niewerbalna,
-
uprzededznia i stereotypy,
-
cztery etapy wejścia w kulturę.
-
-
Zasady pracy w środowisku zróżnicowanym kulturowo.
-
Obsługa klienta w środowisku wielokulturowym.
-
Radzenie sobie z problemami w międzykulturowym środowisku.
-
Przygotowanie środowiska pracy do współdziałania z pracownikami i klientami cudzoziemskimi.
5
W jakie umiejętności celujemy?
-
Komunikowanie międzykulturowe.
-
Obsługa pracownika i klienta cudzoziemskiego.
-
Zarządzanie wielokulturowym środowiskiem.
-
Prowadzenie właściwie sformułowanej komunikacji informacyjnej w wielokulturowym gronie.
6
Metody dydaktyczne
-
W zależności od wybranego formatu szkolenia:
-
Wykład.
-
Dyskusja.
-
Studia przypadków.
-
Warsztat.
-
Burza mózgów.
-
Uczenie adaptacyjne.
-
Projektowanie z przewodnikiem.
-
Odwrócone uczenie się.
-
Uczenie się kierowane.
7
Konsultacje przedszkoleniowe
-
Przygotowanie programu każdego ze szkoleń z zakresu międzypoko-leniowości jest poprzedzone wywiadem przedszkoleniowym i ankietą przedszkoleniową.
-
Zapoznajemy się ze specyfiką grupy, a następnie wspólnie projektujemy cele szkoleniowe i program szkolenia.
8
Składowe szkolenia
Szkolenia z zakresu kompetencji międzykulturowych składają się paru modułów, przy czym niektóre z nich są na wstępie rekomendowane Zamawiającemu. Pozostałe moduły pozostają w jego gestii - zdarza się zatem, że do szkolenia o zarządzaniu międzykulturowym włączana jest np. kwestia komunikacji zdalnej i hybrydowej, autoprezecji i dress-code'u w biurze, komunikacji zdalnej i zdalnego prezentowania treści lub komunikacji międzypokoleniowej w różnych kulturach.
Kultura i kultury
Wprowadzenie do zagadnienia. Definicja. Zastosowanie. Powiązania.
Różnice kulturowe
Etnocentryzm. Profile zniekształceń etnocentrycznych. Model Hofstede.
Model Gestelanda.
Komunikacja międzykulturowa
Komunikacja werbalna
i niewerbalna.
Czytanie i słyszenie.
Języki.
Model Meyer.
Zarządzanie międzykulturowe
Szok kulturowy. Uczenie się. Onboarding. Motywowanie. Delegowanie zadań.
Wsparcie prawne
i specjalistyczne.
9
Program szkolenia
I. KULTURA I KULTURY – wprowadzenie do świadomości międzykulturowej (CCA – Cross-cultural awareness).
-
Czym jest kultura i tożsamość kulturowa? Definicje kultur, wyjaśnienie znaczenia kultury dla odbioru świata.
-
Zróżnicowanie kulturowe – czym się tak naprawdę różnimy?
-
Warsztat: nasze zróżnicowanie kulturowe.
-
-
Typy kultur według R. Gestelanda z uwzględnieniem sposobów komunikowania się międzykulturowego i wewnątrzkulturowego – dlaczego, mimo że wszyscy jesteśmy ludźmi, oczekujemy czegoś zupełnie innego od rozmowy z pracownikiem urzędu? Czego oczekujemy?
-
Nastawienie do rozmówcy – jak budujemy relacje w różnych kulturach? Jak budujemy autorytet urzędnika jako przedstawiciela władz polskich w kontakcie z przedstawicielami odmiennej od polskiej kultur?
-
Nastawienie na cel – jak ujawniamy nasz cel i jak do niego dochodzimy?
-
Podejście do kwestii czasu – ile czasu to za dużo? Jak mało czasu to pośpiech? Czy tempo pracy świadczy o szacunku do klienta? W jaki sposób nawiązujemy relacje przez czas w różnych kulturach? Jak klienci chcą być obsługiwani w czasie? Autorytet urzędnika, a kwestia czasu w różnych kulturach.
-
Transakcyjność – na ile to już relacja, a na ile konieczność? Miejsce autorytetu, szczerości i szacunku w relacji urzędnik-klient.
-
Tradycje i obyczaje – na ile mogę sobie pozwolić z klientem? Czego nie zaakceptuje? Urzędnik w tradycji różnych kultur – jakich zachowań oczekują przedstawiciele różnych kultur od pracowników administracji?
-
Kontekst komunikacji – czego nie słyszymy w komunikacji? Jakie znaczenia nadają naszym słowom klienci z innych kultur i dlaczego?
-
Warsztat: tworzymy mapę komunikacji z naszymi klientami.
-
-
Wymiary kultury według G. Hofsetede – czyli jak przewidzieć zachowania i potrzeby klienta z odmiennego kręgu kulturowego? Komunikacja międzykulturowa z klientem a…
-
dystans władzy, czyli czego oczekuje klient od urzędnika i urzędniczki? Jak w jego/jej/ich kraju rozmawia się z urzędnikiem? Jak objawia się władza i zwierzchność?
-
unikanie niepewności, czyli dlaczego niektóre nacje oczekują za dużo, a niektóre nie wierzą zupełnie we współpracę z urzędem? Dlaczego w relacjach urzędnik/urzędniczka-klienci pojawia się frustracja i z czego ona wynika? Kiedy zbudujemy działającą obsługę klienta zagranicznego? Warunki prawne, zewnętrzne, ustawowe, a obsługa klienta,
-
indywidualizm i kolektywizm – dlaczego niektóre nacje pojawiają się w urzędzie tylko grupą? Dlaczego niektórzy nie potrafią rozmawiać z nami samodzielnie? Czym się różnicy od grup kolektywistycznych i jak to wpływa na komunikację w urzędzie? Czy to już groźba? Nadinterpretacje zachodzące po obu stronach komunikacji,
-
terminy i deadliny, czyli dlaczego dla niektórych nacji czas jest zjawiskiem płynnym? Jak wytłumaczyć konieczność związaną z terminami? Jak pomóc klientowi w czasowym dostarczaniu dokumentów/wypełnianiu zobowiązań wobec urzędu?
-
pobłażanie sobie i restrykcyjność, czyli jak budujemy opinię o urzędnikach i urzędzie w oczach klientów?
-
Warsztat: wskazówki do obsługi klienta ze wskazanej kultury.
-
-
Czynniki wpływające na świadomość kulturową (i jak ją wypracować?):
-
Świadomość własnego zróżnicowania kulturowego – dlaczego należy znać własne zróżnicowanie i jak to wpływa na komunikację?
-
Świadomość istnienia i wpływu na własne oceny, zachowania i działania odruchowe:
-
Własnego i charakterystycznego dla innych kultur profili zniekształceń etnocentrycznych i poznawczych:
-
Jak różne kultury podchodzą do takich kwestii jak czystość (postrzegana jako czystość higieniczna i czystość ducha), inteligencja, mądrość i wnioskowanie, obowiązki i zobowiązania, agresja?
-
Jak różne kultury widzą (ogłoszenia, mapy, dokumenty, adresy, daty, kolory itd.)?
-
Warsztat: czy ja widzę to, co Ty?
-
Co jest trudne dla zrozumienia dla obcokrajowca, a łatwe do uzupełnienia dla nas?
-
Dlaczego jasne (dla nas) instrukcje są często niezrozumiałe dla klientów zagranicznych?
-
Warsztat: praca na case study – co poszło nie tak w komunikacji?
-
Jak poprawić komunikację wizualną z klientami?
-
Warsztat: poprawiamy nasze komunikaty.
-
Dlaczego dla wielu kultur to, co zostało powiedziane nie jest tak istotne jak to, co zostało przemilczane? Jak się tego dowiedzieć?
-
-
Poziom wykształcenia, poziom tolerancji, poziom uprzedzeń – jak podnieść swoje kompetencje międzykulturowe? Czy to jest możliwe?
-
Podatność na stereotypizację i uprzedzenia:
-
Stereotypy, uprzedzenia, ślepota kulturowa, autostereotypy, etnocentrym – jak zwalczać zakorzenione we własnym umyśle stereotypu i uprzedzenia? Jak nie dopuszczać stereotypizacji do głosu w czasie obsługi klienta? Jak przebić się przez warstwę uprzedzenia (obustronnego)?
-
Warsztat: jak Cię odbieram? Jakie wyciągam wnioski?
-
II. KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA, czyli jak rozmawiać z przedstawicielem odmiennej kultury?
-
Kompetencja międzykulturowa (CCC – Cross-culture Competence). Czym jest kompetencja międzykulturowa i dlaczego warto się w nią wyposażyć? Co nam daje CCC w pracy urzędu?
-
Droga od świadomości kulturowej do komunikacji międzykulturowej i kompetencji międzykulturowej – kiedy zaczynam być świadom_ międzykulturowo? Od czego zacząć?
-
Błędy atrybucyjne – dlaczego mierzymy inne kultury własną miarą? Po co nam takie działanie? Jak je osłabić w komunikacji? Praca na założeniach i przekonaniach.
-
Warsztat: widzę – czuję – działam?
-
-
Przeszkody w komunikacji międzykulturowej – manifestacje kultury. Jak i dlaczego te same znaczenia ukrywamy pod innymi zachowaniami i przekazami? Jak przejrzeć poza kulturę?
-
Szok kulturowy, a komunikacja międzykulturowa. Czy każdy doświadczy szoku kulturowego? Jakie są objawy szoku kulturowego?
-
Neutralizacja szoku kulturowego, czyli jak wspierać klientów z szokiem kulturowym?
-
Integracja, adaptacja, czy asymilacja (i dlaczego nie chcemy dążyć do asymilacji?). Co możemy zrobić, aby współpraca międzykulturowa przebiegała płynniej? Jakie praktyki blokują kontakt?
-
Warsztat: Friends&Foe.
-
Warsztat: Mapa sąsiedztwa urzędu.
-
-
Komunikacja międzykulturowa w praktyce.
-
Komunikacja werbalna.
-
Elementy procesu komunikowania.
-
Jak informować w komunikacji międzykulturowej?
-
Jak tworzyć teksty i komunikaty skierowane do cudzoziemców?
-
Warsztat: Budujemy zrozumiały przekaz.
-
Komunikacja, a cisza. Znaczenie ciszy w kulturach poza Polską.
-
Style komunikacyjne i negocjacyjne charakterystyczne dla kultur. Jak sobie radzić z różnymi stylami komunikacyjnymi poszczególnych kultur?
-
Warsztat: Mowa – działanie.
-
-
Poziomy procesu komunikowania.
-
Komunikacja interpersonalna i instytucjonalna, czyli dlaczego inaczej wygląda komunikacja z cudzoziemcem poza urzędem? Co możemy zrobić, żeby komunikacja instytucjonalna była prostsza dla klientów?
-
Umiejętności przydatne w komunikacji międzykulturowej.
-
Komunikacja niewerbalna:
-
Co przekazujemy swoim ciałem? I dlaczego nie jest to podobne na całym świecie? Kinezjetyka: mowa ciała, mimika, gestykulacja, ruchy ciała, spojrzenie.
-
Świadoma praca z ciałem wspierająca budowanie porozumienia (NVC) i autorytetu (RAB).
-
Warsztat: Nagranie. Analiza grupowa znaczenia mowy ciała dla różnych kultur.
-
Warsztat: kalambury międzykulturowe.
-
Czy to jak mówimy ma inne znaczenie w innych regionach? Dlaczego? Czym się różni operowanie głosem w różnych częściach świata? Jak operowanie głosem „ustawia” naszą relację? Jak manifestuje się władza i autorytet? Parajęzyk: ton, barwa, wysokość, natężenie głosu.
-
Warsztat: język urzędu – język komunikacji.
-
Jak wygląd wpływa na odbiór w różnych kulturach? Z czego możemy zrezygnować bez pogwałcenia polskiej kultury? Bezpieczny wygląd? Istnieje takie zjawisko? Samoprezentacja: wygląd fizyczny człowieka.
-
Jak władza i autorytet manifestuje się w dotykaniu się ludzi. Czego unikać? Czy niewinny dotyk może wyrządzić krzywdę? Doprowadzić do agresji? Dotyk w różnych kulturach.
-
Stoisz za blisko, czy za daleko? Jak uniknąć bliskościowego faux-pass? Proksemika: dystans interpersonalny, relacje przestrzenne między ludźmi.
-
Warsztat: Pokonanie własnej bariery dystansu.
-
Ja mam zegarek, a Ty masz czas? Jak czas jest odbierany w różnych kulturach? Dlaczego niektórzy klienci naciskają już po dwóch dniach na rozwiązania, podczas gdy inni nie rozumieją terminów, których muszą dochować? Jak pomóc klientom w zarządzaniu czasem w polskim urzędzie? Chronemika: czas jako sygnał komunikacyjny, kulturowe filozofie czasu.
-
Jak zorganizować fizyczne środowisko pracy, żeby łatwiej było się komunikować z przedstawicielami głównych kręgów kulturowych? Elementy otocznia: temperatura, oświetlenie, wpływ tych czynników na zachowania ludzi.
-
Warsztat: Scena komunikacji. Adaptacja sceny.
-
Jakie znaczenie ma to, kto mówi? Czy płeć wpływa na komunikację? Jak komunikować się międzypłciowo w urzędzie? Różny ubiór i dopuszczalne zachowania dla kobiet i mężczyzn? Różne płcie w różnych kulturach? Płeć i role płci w kulturach. Płeć i role płci w wybranych kulturach.
-
Podsumowanie.
-
III. ZASADY PRACY W ŚRODOWISKU ZRÓŻNICOWANYM KULTUROWO.
-
Zasady współpracy międzykulturowej – wskazówki praktyczne.
-
Radzenie sobie z problemami w międzykulturowym urzędzie – zmniejszanie uprzedzeń i budowanie więzi grupowej:
-
Sześć warunków, przy spełnieniu których kontakt istotnie zmniejsza uprzedzenia między grupami, pozwalając zbudować nowe jakościowo grupy mieszane kulturowo.
-
-
Mapa kultur jako narzędzie zarządzania relacją międzykulturową w urzędzie:
-
Komunikowanie: niski-wysoki kontekst, czyli czego nie usłyszał_m?
-
Ewaluacja: bezpośredni i niebezpośredni feedback negatywny, czyli dlaczego po prostu mi nie powiedział?
-
Wdrażanie: najpierw zasady, najpierw działanie, czyli dlaczego mamy tyle dokumentów?
-
Przywództwo: egalitarność-hierarchiczność, czyli dlaczego tak trudno o ustalenie akceptowalnych relacji między urzędnikiem/urzędniczką i klientem?
-
Decydowanie: konsensualne-odgórne, czyli dlaczego ciągle kwestionujesz moje zdanie?
-
Budowanie zaufania: oparte na zadaniach-oparte na relacjach, czyli dlaczego czasami nie uciekniesz od zbudowania relacji?
-
Niezgadzanie się: konfrontacyjne-niekonfrontacyjne, czyli dlaczego niektórzy się awanturują (mimo, że nie mają powodu), a niektórzy się poddają (mimo, że mają powód do niezadowolenia)?
-
Planowanie: czas linearny-czas elastyczny, czyli jak wspomóc zarządzanie czasem przez klientów?
-
Praktyczne wskazówki – podsumowanie.
-
Warsztat: mapa kultury urzędu vs mapa kultury naszego klienta.
-
Jak negocjować i mediować z różnymi kulturami dla dobra klientów, ich sprawy i dla dobra urzędu?
-
Warsztat: negocjacje i mediacje w praktyce.
-
-
Czy naprawdę o to Ci chodzi? Wydobywanie prawdziwych motywów klientów?
-
Ustalanie elastycznej współpracy z klientami.
-
Warsztat: granice zmian.
-
-
Radzenie sobie z problemami w środowisku wielokulturowym. Jak zareagować na agresję, dominację, kłótnię? Jak zareagować na łamanie polskich przepisów i norm kulturowych? Gdzie kończy się nasza elastyczność?
-
Warsztat: test – moje style radzenia sobie z konfliktem.
-
Warsztat: wyjście poza ustalony schemat komunikacji konfliktowej.
-
Przygotowanie środowiska pracy do inkluzywnej komunikacji i współpracy.
IV. BUDOWANIE AUTORYTETU URZĘDNICZEGO W KONTAKCIE Z KLIENTEM ZAGRANICZNYM.
(Kwestia budowania autorytetu urzędnika będzie poruszana w czasie szkolenia w wielu podpunktach. Punkt czwarty jest dodaniem informacji i przećwiczeniem niektórych strategii budowania autorytetu w oparciu o podane już informacje. W sumie część szkolenia dotycząca budowania autorytetu urzędnika to około 3 godzin dydaktycznych).
-
Autorytet formalny i funkcjonalny – różne podejścia w odmiennych kulturach.
-
Eksperyment Millgrama – czym jest autorytet?
-
Eksperyment medialny z garniturem – jaką rolę ma ubiór i image w RAB? (ang. Rapid Authority Building)?
-
Komunikacja niewerbalna i prezencja w budowaniu autorytetu:
-
Jak wygląda osoba z autorytetem w różnych kulturach?
-
Jak zbudować autorytet za pomocą środków zewnętrznych?
-
Autorytet inaczej wygląda u mężczyzny, a inaczej u kobiety? Płeć w budowaniu autorytetu
-
Czy mogę wciąż być sobą i budować autorytet imagem spójnym z moimi wewnętrznymi przekonaniami?
-
-
Warsztat: Komunikuję się z autorytetem, ale nie autoratywnie!
-
Cechy lidera i urzędnika – kiedy warto sięgać po rozwiązania wypracowane przez biznes?
-
Rola zaufania w budowaniu autorytetu.
-
Obopólny szacunek – trudniejsze, niż to się wydaje?
-
Charyzma i energia w budowaniu autorytetu.
-
Poczucie własnej wartości i samoocena, a umiejętność budowania autorytetu.
-
Asertywność i komunikacja werbalna w pracy urzędnika.
-
Warsztat: analiza SWOT własnego autorytetu.
-
Warsztat: asertywne NIE.
-
Bariery komunikacyjne w pracy urzędniczej, które przekreślają możliwość zbudowania autorytetu.
-
Podsumowanie – autorytet jako zjawisko holistyczne – image-komunikacja-szacunek-asertywność-operowanie ciszą i komunikacją niewerbalną.
PODSUMOWANIE.
Co mogę dla Ciebie zrobić?
Możemy umówić się na rozmowę telefoniczną, komunikację mailową lub spotkanie online w celu omówienia szkolenia dla Ciebie!